Eros en de eenzame lezer: over de boeken die je met één hand leest

Met rode oortjes liep het publiek, bestaande uit mannen en vooral
veel vrouwen, rond acht uur ‘s avonds het zaaltje binnen. Van Loo, een
enthousiaste voordrager, waarschuwde echter meteen dat er geen hardcore
porno verwacht hoefde te worden en vroeg in één moeite door of de mensen
in de zaal regelmatig porno lazen. Schoorvoetend gaf het publiek, voor
het overgrote deel bestaande uit huisvrouwen en oudere echtparen, toe
regelmatig eens een ‘boekje dat je met een hand leest’ (Rousseau), te
verslinden. Literatuur als afrodisiacum, het bestaat nog,  weliswaar in
hoeken waar je het niet verwacht.

Léonard

Van Loo nam ons mee naar de vroege middeleeuwen en legde uit dat
onder het juk van het Christendom en met name de strenge, preutse
Jezuïeten, de erotische literatuur in Frankrijk tot bloei kwam. De
opgelegde censuur zorgde ervoor dat pornografie ondergronds ging, maar
bracht ongewild zo het genre tot bloei als nooit tevoren. Censuur als
afrodisiacum. Van Loo ging zelfs nog verder en stelde dat censuur de
voorganger is van een succesvolle promotiecampagne. “Het beste dat mij
ooit had kunnen overkomen, is dat aartsbisschop Léonard mij in de ban
geslagen had”, grapte Van Loo. “Helaas is dat niet gebeurd!”

De kleurrijke en tot de verbeelding sprekende  titel van zijn boek;
‘O Vermiljoenen Spleet’ komt uit een gedichtje van Pierre De Ronsard
(1553), die een weesgegroetje parodieert: O wees gegroet, jij
vermiljoenen spleet / die lustig tussen hoge dijen glanst. / O wees
gegroet, jij split die vrolijk danst / die mij genas van al mijn
levensleed.

Flair-stijl

Zulke subtiele seksuele verwijzingen zijn er vandaag nauwelijks meer
te vinden in de literatuur. Sterker nog, erotische literatuur is
tegenwoordig praktisch onbestaande, vervangen door de dominante, harde
beeldcultuur van onze consumptiemaatschappij. Betreurenswaardig vindt
Van Loo dat echter niet. “Dat is gewoon een vaststelling. De porno en
erotiek uit de boekskes is nu verhuisd naar internet en
veranderd in flitsende beelden. Literair lijkt het genre uitgezongen. Je
hebt af en toe nog van die uitzonderingen, zoals de Duitse Charlotte
Roche, maar bijzonder warm word je daar toch niet van.”

De kracht van de vroegere erotische literatuur zat hem in de
subtiliteit, het niet benoemen van dingen en het rechtstreeks aanspreken
van de verbeelding. “Die geniepigheid maakte inherent deel uit van het
genre en is geheel verdwenen”, vindt Van Loo. “Is die teloorgang
spijtig? Nee, dat is het leven, zo gaat de evolutie. Ik maakte er
dankbaar gebruik van om mijn boek op te hangen aan de neergang van het
genre.”

Buitenstaander

‘O Vermiljoenen Spleet’ is het laatste boek van een trilogie over
Frankrijk, die lichtvoetige thema’s als reizen en lezen, eten en lezen
en dus ook vrijen en lezen behandeld, allemaal in verband met Frankrijk.
Is Van Loo niet bijna uitgeschreven over Frankrijk? “Absoluut niet,
mijn laatste boek gaat over het Franse chanson, een gezongen
geschiedenis van Frankrijk. Ik vind geschiedenis in feite even
interessant als literatuur.”

Er zit zelfs nog een nieuw boekje in de pijplijn, maar daar wil de
francofiel nog niet veel over kwijt. “Het is een ludiek boekje, dat maar
tien euro zal kosten. Een boekje vol vragen, dat wil ik wel zeggen.
Geen doorwrocht werkstuk zoals mijn vorige boeken, maar een
tussendoortje. Dat mag wel, ik kan me moeilijk voor elk boek twee jaar
in stilte terugtrekken…”

Andere kijk

Rest enkel nog de vraag of deze man, met een groot hart voor
Frankrijk, die een Frans patriottisme uitdraagt dat een doorsnee
Fransman niet zou misstaan, niet liever in Frankrijk geboren zou zijn.
“Nee, nee, nee… zeker niet. Omdat ik de blik van de buitenstaander heb
en omdat ik de Franse literatuur wellicht anders benader dan de
gemiddelde fransoos die het met de paplepel heeft meegekregen en wie
weet al weer lang terug heeft uitgespuwd. De Fransen kennen hun eigen
cultuur en geschiedenis niet allemaal even goed hoor. Mijn andere kijk
maakt het net boeiend.”

Helemaal buitenstaander is Van Loo toch niet meer, met zijn Franse
vriendin. “Naar ik vernomen heb, geven zelfs buitenlanders de voorkeur
aan Franse vrouwen, ook al omdat wellustige woorden in het Frans beter
klinken dan in welke taal ook.” Bart Van Loo heeft het aan den lijve
mogen ondervinden. Dat zijn Franse muze hem nog tot veel nieuwe boeken
mag inspireren.